---
Ekran süresi, çocukların telefon, tablet, bilgisayar ve televizyon gibi cihazlar karşısında geçirdikleri toplam zamanı ifade eder. Doç. Dr. Ayşegül Efe, ekran kullanımının çocukların dikkat becerilerini olumsuz etkilediğini ve gelişim sürecinde önemli sorunlara yol açabileceğini belirtiyor. Özellikle 12 yaş altındaki çocuklarda dikkat eksikliği gibi bilişsel sorunların temel nedenlerinden birinin aşırı ekran kullanımı olduğu ifade ediliyor.
Amerikan Pediatri Akademisi, çocukların ekran başında geçirmeleri gereken süreler konusunda çeşitli öneriler sunuyor. 0-3 yaş arasındaki çocukların ekrandan tamamen uzak tutulması gerektiği, 3-6 yaş aralığındaki çocukların ise maksimum yarım saat, ebeveyn gözetiminde ekrana bakabileceği belirtiliyor.
Doç. Dr. Ayşegül Efe, 0-3 yaş aralığındaki çocuklar için ekran kullanımının olumsuz etkilerini vurguluyor. Bu yaş grubundaki çocukların bilişsel gelişimlerinin henüz tamamlanmamış olması, ekran karşısındaki yoğun görsel ve işitsel uyaranların çocuklar üzerinde olumsuz etki yaratmasına neden oluyor. Bu dönemdeki çocukların ekran yerine gelişimsel uyaranlara yönlendirilmesi gerektiğini savunan Efe, bu yaş grubunun ekrandan tamamen uzak tutulmasını öneriyor.
3-6 yaş arası çocuklar için ise ekran süresi yarım saat ile sınırlı tutulmalı. Bu sürenin ebeveyn kontrolünde geçirilmesi ve çocukların ekran karşısında yalnız bırakılmaması gerektiği belirtiliyor. Özellikle bu yaş grubunda, çocukların ekrandaki içerikle etkileşimde bulunması ve ekranda gördüklerini anlamlandırması için ebeveyn rehberliğine ihtiyaçları vardır. Ebeveynlerle birlikte geçirilen ekran süresi, çocukların dijital dünyayı daha sağlıklı bir şekilde anlamalarına yardımcı olabilir.
İlkokul çağındaki çocuklar için günlük toplam ekran süresinin en fazla 1 saat olması gerektiği belirtiliyor. Doç. Dr. Ayşegül Efe, bu yaş grubundaki çocukların dikkat sürelerinin kısa olduğunu ve ekran karşısında uzun süre geçirmelerinin dikkat dağınıklığına yol açabileceğini belirtiyor. Özellikle ekran süresinin kısıtlanarak masa başı etkinliklere yönlendirilen çocuklarda, dikkat becerilerinin zamanla arttığı gözlemlenmiş.
12 yaş ve üzerindeki çocuklar ile yetişkinlerde ise ekran kullanım süresi günlük 2 saat ile sınırlandırılmalı. Ancak bu yaş grubundaki çocuklar için en önemli konulardan biri, telefon ve sosyal medya kullanımı. Efe, 12 yaş altında çocukların sosyal medyada hesap açmasının kesinlikle önerilmediğini belirtiyor. Eğer çocukların sosyal medya hesapları varsa, siber zorbalık gibi tehlikelere karşı ebeveynlerin denetim yapmaları gerektiğini vurguluyor.
Ekran bağımlılığı, sadece süre ile değil, aynı zamanda davranışsal ve duygusal tepkilerle de tanımlanabilir. Doç. Dr. Ayşegül Efe, “Ekran karşısında 8 saatten fazla zaman geçiren herkes bağımlıdır” gibi kesin sınırlar çizilemeyeceğini, ancak ekran kullanımına karşı aşırı bağımlılık geliştiren çocukların bazı davranışsal belirtiler gösterdiğini belirtiyor. Bu belirtiler arasında:
Eğer bu tür davranışlar sıkça gözlemleniyorsa, çocukların ekran bağımlılığı geliştirdiği söylenebilir ve bu durumda uzman yardımı alınması öneriliyor.
Merkezi sınavlara hazırlanan çocuklar için ekran süresi biraz daha esnek tutulabilir. Ancak bu süreçte dahi haftada en fazla 4 saat ekrana bakılması öneriliyor. Haftada dört gün, günde bir saat ya da hafta sonları iki saat ekran süresi sınırı, çocukların dikkatlerinin dağılmasını önlemek için ideal bir plan olarak sunuluyor.
Efe, ekran kullanımının özellikle kısa videolar ve hızlı görsel geçişlerle dolu içeriklerde daha büyük dikkat dağınıklığına yol açtığını belirtiyor. Kısa videolar, çocukların dikkat sürelerini daha da kısaltarak, uzun süreli odaklanmayı zorlaştırıyor. Bu yüzden ekran süresi sınırlandırması, çocukların akademik başarısını artırabilir.
Uzmanlar, çocukların ekran kullanımını sınırlandırmanın tek yolunun ailelerin de bu konuda örnek olmaları gerektiğini belirtiyor. Ebeveynlerin, çocuklarıyla birlikte ekran başında geçirdikleri süreyi kontrollü bir şekilde yönetmeleri ve çocuklara olumlu örnek teşkil etmeleri önemli. Ayrıca, ekran başında geçirilen sürenin içeriği de dikkatle izlenmeli ve çocukların siber zorbalık gibi tehlikelere karşı korunması için içerik denetimi yapılmalı.
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.